List Mikołaja Kopernika do biskupa chełmińskiego Jana Dantyszka, Frombork, 11 stycznia 1539 r.
Oryginał: zaginiony. Kopia z sporządzona w 1618 r. przez Jana Brożka na jednej z kart doszytych do jego egzemplarza amsterdamskiej edycji De revolutionibus: Biblioteka Jagiellońska, Kraków,. sygn. St. Dr. 311204–311, łacina.
Kopernik donosi Janowi Dantyszkowi, biskupowi warmińskiemu, że uczynił to, czego żadnym prawem nie powinien był ani nie mógł pominąć, tj. oddalił gospodynię swoją Annę Schilling, i sądzi, że zadośćuczynił żądaniom biskupa. Na jego zapytanie wyjaśnia, że Łukasz Watzenrode, poprzednik Dantyszka a wuj Kopernika, żył 64 lata i 5 miesięcy, na biskupstwie pozostawał 23 lata, a zmarł 30 marca 1512 r. Wygasł na nim ród, którego pomniki znajdują się w Toruniu.
Źródło:
- Biskup Marian, Regesta Copernicana, Warszawa 1973.
- Kopernik Mikołaj, Pisma pomniejsze, Warszawa 2007.
Frombork, 11 stycznia 1539 r.
Do Przewielebnego w Chrystusie Ojca i Pana, Jana z Bożej łaski Biskupa Warmińskiego Pana swojego Wielce Łaskawego
Przewielebny w Chrystusie Ojcze i Panie, Panie Wielce Łaskawy. Uczyniłem już to, czego pod żadnym pozorem nie powinienem i nie mogłem zaniechać, i mam nadzieję, że w tej sprawie zastosowałem się do napomnień Waszej Przewielebności. Co się zaś tyczy pytania o to, jak długo żył świętej pamięci Łukasz Watzenrode, poprzednik Waszej Przewielebności, a mój wuj, odpowiadam, że żył 64 lata i 5 miesięcy, biskupem był przez 23 lata, a zmarł w przedostatnim dniu marca Roku Pańskiego 1512. Na nim skończył się ten ród, którego herby widnieją na starodawnych pomnikach i wielu dziełach w Toruniu. Na koniec polecam Waszej Przewielebności swoje usługi. Z Fromborka, 11 stycznia 1539.
Waszej Przewielebności całkowicie uległy
Mikołaj Kopernik
Przekład Jerzego Drewnowskiego
Frombork, 11 stycznia 1539 r.
Reuerendissimo in Christo Patri et Domino, Domino Joanni Dei gratia Episcopo Varmiensi, Domino suo Clementissimo
Reuerendissime in Christo Pater et Domine, Domine Clementissime. Feci iam, quod nullo modo obmittere debui vel potui, in quo spero monitis Reuerendissimae Dominationis Vestrae a me satis esse factum. Caeterum, quod scire ex me petit, quando tempore vixerit felicis recordationis quondam Lucas a Waczeldrodt, Reuerendissimae Dominationis Vestrae praedecessor, auunculus meus: vixit annos LXIIII, menses V, in episcopatu annos XXIII, obijt paenultima Martij anno Christi MDXII. In quo illa generatio finem accepit, cuius insignia in antiquis monumentis et multis operibus extant Torunij. Commendo iam obedientam meam Reuerendissimae Dominationi Vestrae. Ex Frauemburg XI Ianuarij anno MDXXXIX.
Eidem Reuerendissimae Dominationi Vestrae obsequentissimus
Nicolaus Copernicus